یاحکیم
بی جهت نیست که معرف آدمی را حیوان ناطق دانسته اند..شاید در آغاز چندان برای ما خوشایند نباشد که سخن و زبان بخواهد معرف ما باشد اما وقتی عمیق تر مینگری متوجه میشوی که زبان در درون خود نیز محتوایی دارد که سر از باطن و ضمیرآدمی در میآورد...
به همین نحو واژه ها نیز گاه بطونی دارندکه میتواند معانی وسیع و عمیقی را در خود جای دهد..ازجمله این واژه ها واژه حکمت است ..هر چند سالهاست با این کلمه سروکار دارم
اما هیچگاه باندازه این روزها عمق و زیبایی آنرا نیافته بودم. البته اصرار عالمان حوزه فلسفه
بر بکارگیری این واژه در معرفی سنت فلسفی ما وجود داشته کما اینکه همه ما از تقسیم بندی
مشهور حکما در زمینه حکمت و تقسیم آن بدو بخش نظزی و عملی و باز تقسیم حکمت نظری به طبیعیات و ریاضیات و الهیات و تقسیم حکمت عملی به تهذیب اخلاق و تدبیر منزل و سیاست مدن آگاهی داریم...
اما آنچه بتازگی نظرم را بخود جلب کرده اینستکه خود حکما ازجمله خواجه نصیر الدین طوسی اعلی ا.. مقامه اشاره کرده اند که شرط ورود به حوزه تدبیر منزل برداشتن قدم اول یعنی تهذیب اخلاق است. یعنی ابتدا باید در امور فردی خویش بتوانی تسلط اجمالی بر نفس سرکش خویش بیابی تا بعد بتوانی در اداره امور خانواده موفق باشی! و باز شرط ورود به عرصه سیاست مدن موفقیت در دو حوزه قبلی است! یعنی در صورتی میتوانی در مدیریتهای اجتماع و سیاست توفیق داشته باشی که در مدیریت بر نفس خودت و در مدیریت در خانه جلو رفته باشی!..
می بینیم که همین تقسیم ساده ..چقدر حکیمانه است..براستی عمده مشکلات ما امروزه از کجا نشات میگیرد؟..چرا بعد از گذشت سالها هنوز باید از اولیات اخلاقی سخن بمیان آید؟..چرا
از نداشتن آرامش روحی در عذابیم؟....آیا اگر این قدمها بدرستی برداشته شده بود باز هم در
چنین وضعی بسر میبردیم؟..
امروزه بدرستی میتوان فهمید که تهذیب اخلاق ..که قدم اول در حکمت عملی است یک ضرورت است هم برای توفیق در عرصه های فردی و هم در رشد جامعه...
و براستی در همان قدم نخست و البته بصورت مستدام در طول راه باید با آن زندگی کرد
اگر آدمی مهذب باشد سعی خواهد داشت هر چیز را درجای خودش بکار گیرد یعنی رفتارش در همه جا و در همه موارد عادلانه خواهدبود..و عدالت همان نیاز همیشه آدمی در همه جاست..
و چه زیبا این حدیث شریف پیوند میان تهذیب نفس و حکمت را بیان میکند..
من اخلص لله اربعین صباحا اجری الله ینابیع الحکمه من قلبه الی لسانه..
برای جریان حکمت در اندیشه و زبان باید نخست حکمت در قلب آدمی جوشش بگیرد و هنگامی قلب خانه حکمت میشود که وجودش در اختیار خدایش باشد....رزقنا ا.. انشاا...بمنه
سلام بزرگوار
اینقدر کامل گفتید که جای حرف باقی نمونده
نمیدونم چرا یاد این جمله افتادم
"از ماست که بر ماست" حالا این جمله اینجا ربط داره؟
سلام بر شما
بله..کاملا ربط داره..از ماست که برماست..
ان ا..لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم
تا ما خود را و نفوس خود را تغییر ندهیم ..سرنوشت ما تغییر نمیکند..
ممنونم از حضور شما..و لطف شما..
التماس دعا
ما شما رو لینک کردیم ممنون میشیم شما هم مارو لینک کنین
ظاهرا اشتباهی ادرس خود من رو گذاشتین!
چه بهشتی می شود اگر همه آدمها بر نفس خود مدیریت کنند , نه بر دیگران !
و چه می شد اگر تنها نیمی از مدیران ما , تهذیب نفس را در مرحله اول قرار می دادند ...
سلام . ممنون از بحث زیبایتان . کاش بتوانم بر نفس خویش غالب گردم ...
سلام علیکم
بله..چه بهشتی میشد!...
چه زیبا گفتید..اگر ادمها بر نفس خود مدیریت کنند نه بر دیگران!
و چقدر فرمان راندن بر خود و فرمان پذیرفتن در این صحنه سخت است!
ولی اگر کسی بتواند مالک نفس خود بشود بزرگترین مالکیت را بدست آورده است!
ممنون از لطف شما
موفق باشید
قرآن می فرماید: قد أفلح من زکّیها و قد خاب من دسّیها؛ به راستی رستگار شد آن که نفس خویش را از آلودگی ها پاک کرد و زیانکار شد آن که خود را آلوده کرد.
معنای آیه به ظاهر خطاب عمومی برای همةافراد است، ولی پس از دقت و تأمل بیشتر در آیه، به دنیایی از معانی و مفاهیم پنهانی بر می خوریم که به یک منشأ و مصدر متصل است و آن تزکیه و تهذیب نفس است که منشأ تمام خیرات و برکات و خوبی ها می باشد.
تزکیه و تهذیب نفس در یک معنای عام خلاصه می شود و آن یعنی اطاعت امر مولی و مخالفت با هوای نفس. به تعبیر دیگر: انجام واجب چون نماز و روزه و ترک حرام چون غیبت، دروغ، تهمت، زنا و شراب خواری.
کسی که در مسیر تزکیه گام بردارد، به پیروزی و رستگاری خواهد رسید.
ثمرة جهاد اکبر تهذیب نفس است. پیامبر گرامی اسلام لشکری را (برای جنگ) فرستاد. چون بازگشتند، ایشان را تحسین نمود و فرمود: آفرین بر گروهی که جهاد کوچک را به جا آوردند و جهاد اکبر باقی است. سؤال شد جهاد بزرگ چیزی است؟ (حال آن که از جنگ سختی بازگشته بودند و می پنداشتند جهاد بزرگی کرده اند). حضرت در پاسخ فرمود: جهاد بزرگ، جهاد با نفس است.
چنین جهادی تنها راه پیروزی و رستگاری است چون شیطان و هوای نفس مانع وصول به حق و حقیقت است.
در حدیث آمده است که رسول خدا(ص) هنگامی که آیة قد أفلح من زکّاها را تلاوت می فرمود توقف می کرد و دعا می نمود: اللّهمّ آتِ نفسی تقواها أنت ولّیها و مولاها و زکّها أنت خیر من زکّاها؛ پروردگارا! به نَفْس من تقوایش را مرحمت کن! تو ولیّ و مولای آن هستی و آن را تزکیه فرما که تو بهترین تزکیه کنندگانی.
این سخن نشان می دهد پیمودن این راه بر پیچ و خم و گذشتن از این گردونةصعب العبور حتی برای پیامبر جز به توفیق الهی ممکن نیست.
سلام استاد
وای که کلی سئوال انداختین توو ذهن من
حالا چیکار کنم؟
سلام برشما
خیلی خوشحال شدم از اینهمه مطلب شما!..
فکر نمیکردم اینهمه سوال در ذهنتون ایجاد کند!
البته مطالبی که آوردین که جوابه..سوالات رو ظاهرا کامنت بعدیه...بریم ببینیم..
مثلا چجور میشه به تهذیب نفس رسید؟
میشه گفت راههای رسیدن به تهذیب نفس چیه؟
میتونه مراقبه باشه
مث همون فرموده پیامبر:حاسبوا قبل ان تحاسبو
هنگام خواب
وقت بین نماز شب
یا هر وقت خلوت دیگه ای
اما همین مراقبه هم باید با آدابی همراه باشه
باید اونقدر بهش مبادرت بورزیم که بشه یه عادت خوباما چجور
اصن برای همین مراقبه و تهذیب نفس نیاز به استاد یا راهنما هست
یا خود فرد هم میتونه به تنهایی به انجام امورات تهذیب اخلاقیش بپردازه؟
دیدین گفتم ممکنه اذیت بشین؟
چقدر سئوال... منو ببخشین مهربانم
خب..اما سوالاتتون..
ظاهرا اولین نکته همینه که توجه در ادم پیدا بشه..تا به امری توجه نکنیم که سراغش نمیریم..باید در ذهنمون مهم بشه و برامون یه اولویت پیدا کنه..تا همیشه بهش توجه داشته باشیم و بهیچ وجه حاضر نشیم خلافش عمل کنیم...
خب تو مرحله بعد همون مراقبه است که شما گفتین.. مراقبه دائمی از نفس خود..ویکی از اعمال دائمی روزانه که میتونه ما رو در این جهت کمک کنه همین نمازه.. نماز میتونه زمینه مراقبه ما باشه یعنی با مراقبه خودمون نسبت به افکار و نیات و رفتارمون سعی کنیم نمازمون رو بهبود ببخشیم جوری که خود نماز به عاملی برای دوری از گناه بدل بشه ان الصلوه تنهی عن الفحشائ و المنکر...
البته همه اینها نیاز به مطالعه و راهنما داره.. وخب کتابهایی در این زمینه هست که میشه مراجعه کرد ...
بقیه ش باشه بعدا..
خیلی ممنونم از همراهی شما
نمونه ای از حکمت عملی :
بر خلاف بسیاری از تحصیل‌کرده‌های ایرانی که دولت را مقصر این مسائل و مشکلات می‌دانند، معتقد هستم که جامعه سهم خیلی مهمتری دارد. جامعه، تشکل‌های مردمی و اصناف و انجمن‌ها در این مسائل خیلی مهم‌تر از دولت هستند. در هیچ کجای دنیا دولت به دنبال این نیست که بخشی از قدرت و اقتدار خود را به جامعه منتقل کند. همیشه جامعه بوده که با آگاهی و تشکل و مطرح کردن مسائل سعی میکند که عملکرد دولت را بالا ببرد. حداقل تاریخ سیصد ساله اخیر دنیا این موضوع را به ما نشان می‌دهد. بنابراین خود مردم هم خیلی مهم هستند. این پرسش مطرح است که آیا مردم ما آمادگی تغییر را دارند؟
آیا آمادگی این را داریم که به جای آنکه یک شب برویم پیتزا بخوریم، پول آنرا صرف خریدن کتاب کنیم؟ ما باید خودمان را اصلاح کنیم و نه اینکه تماماً نگاه ما این باشد که دولت باید اصلاح شود. نباید نگاه این گونه باشد که ما مردم همه آداب و رفتار و کردار و خلقیاتمان بسیار عالی است و مشکل فقط در دولت است!
بله ... اساسا ما باید اولا کار خودمون رو انجام بدیم..و مشکلات خودمون رو به گردن دیگران نیندازیم..
کاملا درسته
من یؤتی الحکمه فقد اوتی خیرا کثیرا
خیرا کثیرا...
هرچند که اندیشه ورز را با راهکار دادن نسبتی نیست ولی دست کم می توان گفت نقد درونی و پیشه ساختن امر دشوار مجاهده با نفس که به رغم دشواری ،برای جوانان که هنوزسرشار از امادگی برای این کار هستند کاری است نه چندان سخت ، می تواند در وجود ادم امکان های تازه ای برای دورزدن این وضع و سرنسپردن به این تزریقات بیافریند و گوش و خرد انها را همچنان مستعد شنیدن و خردورزیدن نگه دارد تا دست کم به هنگام ضرورت ، امکان خروج از این دور باطل یا در هم شکستن حصارهای جهل و تاریکی را داشته باشند.
نقد درونی و ...مجاهده بانفس...
سلام استاد عزیز
همین طوره هر تغییری از درون باید صورت بگیرد ...در خلقت هم همین طور است ...مثل تبدیل یک تخم مرغ به جوجه...یا مثل جسم انسان که تغییراتش ناشی از تغییر سلول های تشکیل دهنده اونه.
یا مثل خوبی کردن که باید از درون و اراده کردن صورت بگیره.
راستی یاد آتش جهنم افتادم ...که اون هم از درون به بیرونه. یعنی آتشی در بیرون نیست که در آن بیفتیم بلکه همه چیز از درون آغاز می شه چون خودمونیم که با اراده بدی ها رو از درونمون خلق می کنیم. و این بدی ها یعنی همون برافروختن شعله از درون.
و خوبی هایی که از درون خلق کردیم یعنی همون زیبایی ها و پاکی ها و بهشت ...
خدایا لحظه های ما که هنوز خلا هست...
لحظه های دوستانمون بهشتی باد.
سلام علیکم
ممنونم از تحلیل زیبای شما.
دنیای درون انسان دنیای عجیبی است..بی جهت نیست که خداوند میفرماید وفی انفسکم افلا تبصرون..همه چیز از درون ما اغاز میشود...
خیلی شگفت انگیزه.....و چه عمقی دارد دریای درون و چه جواهر و معادن شگفتی در این دریاست!..و چقدر غواصان این دریا با دستهای پر میتوانند برگردند...
خداکند که در این عمر گذرا از این گنج نهان بی نصیب نمانیم
التماس دعا
به چین شد پیش پیری مرد هوشیار
که ما را از حقیقت کن خبردار
جوابش داد آن پیر طریقت
که ده جزوست در معنی حقیقت
بگویم با تو گر نیکو نپوشی
یکی کم گفتنست و نُه خموشی
ز خاموشیست بر دست شهان باز
که بلبل در قفس ماند ز آواز
اگر در تن زدن(=خاموشی گزیدن) جانت کند خوی
شود هر ذرهٔ با تو سخن گوی
چو چشمه تا بکی در جوش باشی
که دریا گردی ار خاموش باشی
درین دریا بگوهر هر که ره داشت
بغواصیش باید دم نگه داشت
(اسرار نامه ،عطار نیشابوری )
یکی کم گفتنست و نه خموشی..
پس خموشی باید گزید!
سلام استاد
وای استاد تسلط بر نفس خیییییلی سخته خدا توفیق بده
استاد من نمیدونم مغرور هستم یا نه
ریشه های نفاق تو وجودم هست یا نه و....
ولی میدونم ادم بدی هستم میدونم فقط ادعام میشه شیعه هستم و ظاهر گول زننده ای دارم
استاد چه کنم بار گناهان زیادی بدوشمه.نمیتونم دقیقا نواقصمو تشخیص بدم.نمیتونم بیماری روحمو بشناسم
میدونید استاد بدترش اینجاست که میدونی پیش خداابرویی نداری
اما خدابیشتر چیزهایی که ازش میخوام رو بهم میده بیشتر دعاهامو مستجاب میکنه
این منو خیلی شرمنده میکنه
التماس دعا..موذن
سلام بر شما
میدونید..هیچ کسی نمیتونه بگه که اشتباهی نداره و نباید هم تصور کنه که آدم خوبیه و ...و همین که ادم در مقابل خداوند به اشتباهاتش اقرار داشته باشه و خودش رو محتاج و نیازمند لطف دائمی خداوند بدونه خیلی خوبه..مهم این احساس نیاز دائمی و عجز بخداوند هست و مغرور نشدن به خود و حالات خود..منتهی صحبت در اینه که ادم باید برای حسابرسی از نفس خودش از یکسو و رشد روحی خودش همیشه توجه داشته باشه..این توجه و تذکر خیلی مهمه..اگر این توجه باشه سعی خواهد کرد که در لحظه های مهم درست عمل بکنه..و البته در همه این تلاشها دائما باید خودش رو بخدا بسپره و مطمئن باشه که خداوند کمکش میکنه...
بله خداوند خیلی بزرگه و به کوتاهیهای ما و بخاطر اونا لطفش رو از ما دریغ نمیکنه..!
خوشحال شدم از حضور شما
محتاج دعای خیر دوستان هستم..
سلام استاد عزیز خوب هستید انشاا...؟
استاد راستش رو بخواید با این حرفای قشنگتون کلی غصه ام گرفته چون دوباره یاد یک چیزهایی افتادم که توی زندگیم تاالان خیلی عذابم داده شما درست می فرمایین باید تهذیب نفس باشه تا به سعادت دنیوی و اخروی بشه رسید اما به نظرتون تو جامعه الان وضعیت چه جوری هست؟میخواید یکم که من تجربه کردم خدمتتون بگم.تو جامعه ای که گاهی اوقات به خاطر چادری بودن به خاطر ظاهر ساده و خیلی چیزها تحقیرت میکنن جایی که مانتویی بودن باعث ارزش شده خیلی سخته خیلی زیاد.اما خداروشکر هنوز انسان هایی هستن که هنوز اینطوری نشدن.این جور چیزهاس که گاهی اوقات باعث میشه راه تهذیب نفس خیلی کند تر پیش بره حداقل برای ما جوان ها.اما استاد مثلهمیشه بهترین حرفها رو زدید حرفهایی که من و بیشتر یاد استاد سروریان انداخت و جمله همیشگی استاد که سخن حضرت زینب بود.ما رایت الا جمیلا.
سلام بر شما..حال شما چطوره؟ انشاا.. که مثل همیشه خوب و پرانرژی باشید!
میدونید ادم تو زندگیش باید حساب خودش رو با خودش روشن کنه..بقول معروف یا زنگی زنگ یا رومی روم!!بالاخره اگر ادم حقیقت رو در زنمدگیش یافت.. دیگه باید پاش وایسته و نگران هیچی هم نباشه.. همیشه روزگار این تحقیر ها و مسخره کردنها و ...بوده..بقول علی علیه السلام در خطبه متقین ..متقین رو مسخره میکنن که اینا قاطی دارن!! که حضرت میفرماید بله .. اینا قاطی دارن چون به یک مساله مهمی دارن میاندیشن و اون جهان اخرت هست.. باور کنید ادم وقتی فکر اخرت رو میکنه همکه این دغدغه ها از سرش میپره..مثل یه ادمی که بالای کوه بلندی ایستاده و به اونایی که اون پایین دارن تو سرو کله هم میزنن خنده اش میگیره.. در واقفع خود ادمهایی که طعنه میزنن مستحق طعنه اند.. و همه اینها فردایی که نه چندان دور نیست معلوم میشه.. همیشه شب باقی نیست.. یه روزی روز فرا میرسه و قران روز رو قیامت میدونه.. که اونوقت همه چیز افتابی و روشن هست..
دعا میکنم دلتون همیشه بوعده های الهی قرص و مستحکم باشه.. و انشاا.. خداوند در همین دنمیا از لذات معنوی انچنان بشما بچشاند که لحظه ای در راه دچار تردید نشوید...
از حضورتون خیلی خوشحال شدم..
التماس دعا
سلام
خیلی ممنونم استاد مثل همیشه حرفاتون دلگرم کننده است.مثل همیشه نقش چراغ رو دارید تو دل تاریکی.
امیدوارم همیشه موفق و سلامت باشید. التماس دعا.
باز هم سلام!
خواهش میکنم..لطف دارید
سالم و موید باشید..
دعا پشتِ دعا برای آمدنت ،
گناه پشتِ گناه برای نیامدنت ،
دل درگیر ، میان این دو انتخاب؛
کدام آخر؟ آمدنت یا نیامدنت؟!
اللهم عجل لولیک الفرج
خدا کند که گناه از سر انتخاب نباشد
بلکه نتیجه اشتباه باشد
که خدا توبه پذیر است..
به امید روزی که حکمت در قلب ها جای گیرد.
ممنون از مطالب زیباتون، تداعی حضور در کلاس درس شماست.
انشاا..
ممنون اقاجوادعزیز
حکم قسم دروغ ب قرآن چیه؟ من فقط نگران حال روح عمومم
سلام
اولا نگرانی و غصه خوردن بی جهت هست چون اثری برای اون فرد نداره فقط خودتون اذیت میشین
ثانیا کاری که شما برای اون فرد میتونید انجام بدین در وهله اول کفاره قسم هست که میتونید مسئله ش رو در رساله ببینید..و انجامش بدین
همینطور بهرحال کارهای خیری که میشه به نیابت از متوفی انجام داد و طلب بخشش از خداوند
انشاا.. که مشکلی هم برای ایشون نباشه..
ولی بهرجهت خودتون رو غصه ندین..
ممنون از راهنماییتون ... شمام براش دعا کنید...
خواهش میکنم. حتما..حتما